سود مایع یا کاستیک سودا مایع (Liquid Caustic Soda) یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی قلیایی در جهان است که با فرمول شیمیایی NaOH شناخته می‌شود. این ماده به‌صورت محلول در آب، مایعی شفاف و بی‌رنگ تا کمی زرد است و خاصیت خورندگی بالایی دارد. سود مایع به‌عنوان یک باز قوی، در صنایع شیمیایی، نفت و گاز، غذایی، دارویی، نساجی و تصفیه آب نقش حیاتی ایفا می‌کند. ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان اصلی سود مایع در منطقه محسوب می‌شود و این محصول به دلیل کیفیت بالا و قیمت رقابتی در بازارهای جهانی جایگاه ویژه‌ای دارد.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی سود مایع
-
نام محصول: سود مایع | کاستیک سودا مایع
-
فرمول شیمیایی: NaOH
-
شماره CAS: 1310-73-2
-
حالت فیزیکی: مایع شفاف بی‌رنگ (گاهی زرد کمرنگ)
-
درصد خلوص: معمولاً ۳۰% و ۵۰%
-
pH: بسیار قلیایی (۱۳-۱۴)
-
انحلال‌پذیری: کاملاً محلول در آب
-
بوی خاص: بدون بو
جدول آنالیز سدیم هیدروکسید مایع (سود مایع)
| ویژگی | مقدار استاندارد | توضیحات |
|---|---|---|
| فرمول شیمیایی | NaOH | ترکیب قلیایی قوی |
| درصد خلوص (NaOH) | ۳۰٪ – ۵۰٪ | رایج‌ترین غلظت‌ها در بازار (۳۱٪ و ۴۸٪) |
| Na₂CO₃ (کربنات سدیم) | ≤ 0.3% | ناخالصی حاصل از تماس با هوا |
| NaCl (کلرید سدیم) | ≤ 0.01% | نمک محلول باقی‌مانده |
| Fe (آهن) | ≤ 0.001% | شاخص خلوص صنعتی |
| pH محلول 1% | 13 – 14 | خاصیت قلیایی بسیار بالا |
| ظاهر (Appearance) | مایع شفاف، بی‌رنگ | در حالت خالص بدون بو و رنگ |
| بو | بدون بو | در حالت استاندارد |
| چگالی در دمای 20°C | 1.33 g/cm³ (در غلظت 50%) | بسته به غلظت متغیر |
| نقطه جوش (در غلظت 50%) | حدود 140°C | افزایش با غلظت |
| نقطه انجماد (در غلظت 50%) | حدود 12°C | در دمای پایین متبلور می‌شود |
| حلالیت در آب | کاملاً محلول | واکنش گرمازا با آب دارد |
| بسته‌بندی | بشکه پلاستیکی 220 لیتری، مخزن IBC، تانکر فله | بسته به نوع مصرف |
| کاربردها | صنایع شیمیایی، کاغذسازی، نساجی، تصفیه آب، پتروشیمی، آلومینیوم | گرید صنعتی و شیمیایی موجود است |
نکته:
-
گریدهای مختلف سود مایع معمولاً بر اساس درصد خلوص تقسیم‌بندی می‌شن:
-
۳۱٪ (Caustic Soda 31%) → بیشتر برای مصارف عمومی و تصفیه آب
-
۴۸٪ تا ۵۰٪ (Caustic Soda 50%) → برای صنایع شیمیایی، آلومینیوم، پتروشیمی و پالایشگاه‌ها
-
-
هنگام نگهداری باید در مخازن پلی‌اتیلنی یا فولادی ضدزنگ ذخیره بشه و از تماس با دی‌اکسیدکربن و رطوبت هوا جلوگیری بشه.
خواص سود مایع
-
باز قوی با خاصیت خورندگی بسیار بالا
-
حل‌شوندگی کامل در آب بدون ایجاد رسوب
-
پایدار در شرایط استاندارد نگهداری
-
قابلیت واکنش با بسیاری از اسیدها، فلزات و ترکیبات آلی
کاربردهای سود مایع (Liquid Caustic Soda)
۱. صنایع شیمیایی و شوینده‌ها
سود مایع یکی از پرمصرف‌ترین مواد اولیه در تولید شوینده‌های مایع، صابون‌ها و مواد شیمیایی خانگی و صنعتی است. به‌دلیل خاصیت قلیایی، در خنثی‌سازی اسیدها و تنظیم pH استفاده گسترده‌ای دارد.
۲. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
در فرآیندهای پالایش نفت و گاز، از سود مایع برای حذف گوگرد و ترکیبات اسیدی استفاده می‌شود. همچنین در تصفیه گاز طبیعی و فرآیندهای پتروشیمی نقش کلیدی دارد.
۳. صنایع کاغذ و نساجی
در خمیرکاغذسازی، سود مایع برای جدا کردن لیگنین و سفید کردن الیاف سلولزی استفاده می‌شود. در نساجی نیز برای آماده‌سازی، شستشو و پرداخت پارچه‌ها کاربرد دارد.
۴. صنایع غذایی و دارویی
در صنایع غذایی، سود مایع در فرآیندهایی مانند کارامل‌سازی، تولید شکلات، نوشابه و فرآوری زیتون مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در داروسازی و تولید محصولات بهداشتی نقش مهمی ایفا می‌کند.
۵. تصفیه آب و فاضلاب
در سیستم‌های تصفیه آب صنعتی و شهری، سود مایع برای تنظیم pH، حذف فلزات سنگین و گندزدایی استفاده می‌شود.
۶. صادرات و تجارت بین‌المللی
سود مایع به دلیل کاربرد وسیع در صنایع مختلف، یکی از محصولات صادراتی مهم ایران است. خلوص بالا (۳۰% و ۵۰%)، بسته‌بندی استاندارد و قیمت رقابتی، این محصول را در بازارهای جهانی به ویژه کشورهای همسایه و آسیایی پرتقاضا کرده است.
گریدهای سود مایع (کاستیک سودا مایع)
سود مایع در گریدهای مختلف تولید و عرضه می‌شود. گرید مواد اولیه صنعتی بیشترین مصرف را دارد و در صنایع نفت، گاز، کاغذسازی، نساجی و شوینده‌ها به‌طور گسترده استفاده می‌شود. در مقابل، گرید خوراکی و دارویی (Food & Pharma Grade) تحت استانداردهای ویژه بهداشتی تولید می‌شود و در صنایع غذایی و داروسازی کاربرد دارد. انتخاب گرید مناسب بسته به نوع مصرف نهایی بسیار مهم است و این موضوع در صادرات سود مایع نیز اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.