آمونیوم فسفات (Ammonium Phosphate) ترکیبی معدنی و پرکاربرد است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کودهای شیمیایی در کشاورزی شناخته می‌شود. این ترکیب با تأمین همزمان دو عنصر حیاتی نیتروژن و فسفر، نقش کلیدی در رشد گیاه، توسعه سیستم ریشه، افزایش گلدهی و باردهی دارد. آمونیوم فسفات به دلیل حلالیت بالا در آب و سازگاری با انواع خاک‌ها، در سیستم‌های آبیاری مدرن مانند آبیاری قطره‌ای و محلول‌پاشی به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر کشاورزی، این ماده در صنایع شیمیایی به‌عنوان بازدارنده شعله و در فرآیندهای صنعتی دیگر نیز کاربرد دارد.
نام محصول: آمونیوم فسفات (Ammonium Phosphate)
فرمول شیمیایی:
-
مونوآمونیوم فسفات (MAP): NH₄H₂PO₄
شماره CAS:
-
MAP: 7722-76-1
فرمول شیمیایی آمونیوم فسفات
آمونیوم فسفات به‌طور کلی به دو شکل اصلی وجود دارد: مونوآمونیوم فسفات (MAP) با فرمول شیمیایی NH₄H₂PO₄ و دی‌آمونیوم فسفات (DAP) با فرمول شیمیایی (NH₄)₂HPO₄. هر دو ترکیب از واکنش آمونیاک (NH₃) با اسید فسفریک (H₃PO₄) تولید می‌شوند.
در ساختار MAP، یک گروه آمونیوم (NH₄⁺) به یون دی‌هیدروژن فسفات (H₂PO₄⁻) متصل می‌شود، در حالی که در DAP دو گروه آمونیوم (NH₄⁺) به یون هیدروژن فسفات (HPO₄²⁻) متصل هستند. تفاوت در نسبت یون‌های آمونیوم به فسفات باعث تغییر خواص شیمیایی آن‌ها می‌شود. به‌طور مثال، MAP خاصیت اسیدی ملایمی دارد (pH حدود 4.5 تا 5)، در حالی که DAP خاصیت قلیایی خفیفی نشان می‌دهد (pH حدود 7.5 تا 8).
این تفاوت باعث می‌شود هر کدام در شرایط مختلف خاک و نیازهای تغذیه‌ای گیاهان به‌طور جداگانه مورد استفاده قرار گیرند. به‌طور کلی MAP برای خاک‌های قلیایی مناسب‌تر است، در حالی که DAP در خاک‌های اسیدی عملکرد بهتری دارد.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی آمونیوم فسفات
-
حالت: جامد کریستالی
-
رنگ: سفید تا خاکستری روشن
-
حلالیت: محلول در آب
-
pH محلول آبی: 4.5 تا 5 (برای MAP) و 7.5 تا 8 (برای DAP)
-
بوی خاص: ندارد
خواص و ویژگی‌های آمونیوم فسفات
-
منبع غنی نیتروژن و فسفر برای رشد گیاه
-
افزایش ریشه‌زایی و فتوسنتز
-
سازگار با انواع خاک‌ها
-
قابلیت استفاده در سیستم‌های آبیاری (محلول‌پاشی و آبیاری قطره‌ای)
-
غیر قابل اشتعال و ایمن برای ذخیره‌سازی
آنالیز آمونیوم فسفات
| مشخصه | مقدار |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | NH₄H₂PO₄ |
| شکل ظاهری | کریستال یا پودر سفید |
| نیتروژن (N) | 12% |
| فسفر به صورت P₂O₅ | 61% |
| نیتروژن آمونیومی | 12% |
| pH محلول 1% در آب | 4.5 – 5.5 |
| حلالیت در آب (۲۰°C) | 370 g/L |
| نقطه ذوب | 190°C |
کاربردهای مونو آمونیوم فسفات
مونو آمونیوم فسفات (NH₄H₂PO₄) یکی از کودهای شیمیایی مهم و پرکاربرد در کشاورزی است که به دلیل دارا بودن نیتروژن و فسفر با قابلیت جذب بالا، نقش کلیدی در تغذیه گیاهان دارد. این ترکیب علاوه بر کوددهی، کاربردهای صنعتی و خاص دیگری نیز دارد.
کاربرد در کشاورزی و باغبانی
-
تغذیه گیاهی: مونو آمونیوم فسفات منبع غنی از نیتروژن (N) و فسفر (P) است و به رشد سریع و سالم گیاهان کمک می‌کند.
-
افزایش جوانه‌زنی و ریشه‌زایی: فسفر موجود در MAP باعث تحریک رشد ریشه و افزایش مقاومت گیاه در برابر شرایط نامساعد خاک می‌شود.
-
بهبود کیفیت محصول: استفاده مناسب از MAP باعث افزایش میزان گلدهی، میوه‌دهی و کیفیت نهایی محصول می‌شود.
-
کود پایه و پوششی: این کود می‌تواند به صورت کود پایه در خاک یا کود محلول پاشی در طول فصل رشد مورد استفاده قرار گیرد.
کاربرد در صنایع غذایی و خوراک دام
-
به عنوان افزودنی در خوراک دام برای تامین فسفر و نیتروژن استفاده می‌شود.
-
در برخی محصولات غذایی به عنوان عامل تنظیم‌کننده اسیدیته کاربرد دارد.
کاربرد در صنعت
-
مواد خام صنعتی: MAP در تولید مواد شیمیایی، شوینده‌ها و برخی محصولات پلیمری کاربرد دارد.
-
آتش‌نشانی: در ترکیب با سایر مواد، برای تولید پودرهای خاموش‌کننده آتش به کار می‌رود.
مزایای استفاده از مونو آمونیوم فسفات
-
حلالیت بالا در آب و قابلیت جذب سریع توسط گیاهان
-
کاهش نیاز به استفاده همزمان از کودهای نیتروژنی و فسفری دیگر
-
مناسب برای انواع خاک‌ها، به ویژه خاک‌های کم فسفر
-
افزایش بازدهی و راندمان مصرف کود در کشاورزی
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.